Synthetisch of natuurlijke conserveer­middelen?

Waarom we conserveermiddelen gebruiken

Een conserveermiddel is een stof die wordt toegevoegd aan bederfelijke producten, zoals levensmiddelen en cosmetica, om de houdbaarheid te verlengen. Micro-organismen gedijen goed in vochtige omgevingen, daarom is dit vooral cruciaal voor producten waar water in zit.

Conserveringsmiddelen zijn aanwezig in cosmetica om het risico op microbiële besmetting van het product te verminderen en om ervoor te zorgen dat het product geschikt en veilig blijft tijdens de houdbaarheid en de periode van gebruik door consumenten.

Zonder het gebruik van conserveermiddelen kunnen cosmetische producten besmet raken met micro-organismen, wat kan leiden tot bederven en prestatieverlies van het product. Ook lopen consumenten hogere kans op mogelijk irritatie, infecties of andere nadelige gezondheidsreacties.

Er zijn veel voorkomende methoden om producten te conserveren. Enkele voorbeelden zijn verwarmen, koelen (bijvoorbeeld in de koelkast of vriezer) en drogen.

Als we echter op deze methoden zouden vertrouwen, zou cosmetica niet algemeen verkrijgbaar zijn – kan je je voorstellen dat je al jouw cosmetica in de koelkast of vriezer zou moeten bewaren!

Voor cosmetica vertrouwen we eerder op het toevoegen van hele specifieke stoffen aan producten voor conservering.

De EU heeft een strikt kader, met een lijst van 59 conserveermiddelen die zijn toegestaan in cosmetische formuleringen en hun concentratielimiet. Elk cosmetisch product dat op de EU-markt wordt gebracht, moet voldoen aan de verordening en de bijlagen, ook als het buiten de EU wordt geproduceerd.

Synthetische conserveermiddelen

Door synthetische conserveermiddelen te gebruiken, hebben producenten een grondig begrip van het veiligheids- en toxiciteitsprofiel van het ingrediënt.

Synthetische conserveermiddelen in kleine hoeveelheden conserveren de goederen efficiënt en ze hebben een breed scala aan antibacteriële en schimmeldodende werking.

Ze zijn ook minder duur dan natuurlijke conserveermiddelen.

Voorbeelden zijn onder meer:

• Phenoxyethanol
• Dehydroacetic Acid
• EDTA

Een andere voorbeeld van synthetische conserveermiddelen op de lijst van 59 conserveermiddelen zijn een paar specifieke parabenen.

Parabenen worden al meer dan 70 jaar veel gebruikt als conserveermiddelen in cosmetica, maar ook in voeding en in medicijnen.

De frequentie van gevoeligheid voor deze conserveermiddelen is gedurende vele decennia laag en opmerkelijk stabiel gebleven ondanks een geleidelijke uitbreiding van het gebruik wereldwijd. Parabenen reacties zijn vrij ongewoon en ze blijven een van de minst allergene beschikbare bewaarmiddelen. Daardoor zijn deze parabenen niet alleen hele goede, maar ook veilige conserveermiddelen om te gebruiken.

Naast deze specifieke toegestane parabenen bestaan er ook andere, verboden parabenen. Deze staan niet op de lijst van 59 en mogen dus niet gebruikt worden in cosmetica. Doordat de toegestane en niet-toegestane parabenen qua namen erg op elkaar lijken, denken veel mensen dat álle parabenen verboden zijn.

Dit is dus niet waar: als een parabeen op de toegestane lijst staat, mag deze stof gebruikt worden én is helemaal veilig! Dit is tegelijk ook de reden dat de claim ‘’vrij van parabenen” verboden is, omdat het daardoor lijkt alsof er ook iets mis is met de toegestane parabenen.

Natuurlijke conserveermiddelen

Aan de andere hand zijn er ook veel voorkomende natuurlijke conserveermiddelen (of van natuurlijke oorsprong).

Voorbeelden zijn onder meer:

• Benzyl Alcohol
• Salicylic Acid
• Glycerin
• Tocopherol
• Sorbic Acid

Ook deze conserveermiddelen staan op dezelfde lijst van 59 conserveermiddelen van de EU-cosmetica wetgeving. Natuurlijke conserveermiddelen moeten daardoor aan precies dezelfde wetten en regels voldoen als synthetische conserveermiddelen.

De uitdaging bij het gebruiken van natuurlijke conserveermiddelen zit hem vooral in dat er minder keuze is, dan wanneer het een product niet uitmaakt of er natuurlijke of synthetische conservering wordt gebruikt.

Dit kan dus vooral een extra uitdaging zijn bij het maken van een goed en veilig product waar je een ‘natuurlijke’ claim voor wilt gebruiken.

Een andere uitdaging bij het maken van natuurlijke cosmetica is dat bepaalde grondstoffen ook verborgen conserveermiddelen kunnen bevatten.

Denk bijvoorbeeld aan een plantenextract op basis van water – vaak voegt een grondstofleverancier hier zelf ook nog een conservering aan toe om ervoor te zorgen dat de grondstof ook goed bewaard blijft!

Bij het inkopen van grondstoffen is het goed om hier op te letten, zodat dit niet achteraf als verrassing komt.

In conclusie

Ongeacht specifieke marketing claims, benamingen of hoe een product wordt geëtiketteerd, moeten alle cosmetische artikelen op passende wijze worden beschermd en beoordeeld.

Hetzelfde kan gezegd worden over “natuurlijke” of “biologische” cosmetica. Ze moeten dezelfde tests ondergaan om te garanderen dat ze goed bewaard blijven en, net als andere cosmetica, veilig zijn voor gebruikers.

Qua veiligheid zit er dus geen verschil tussen synthetische of natuurlijke conserveermiddelen; voor de wet zijn ze één pot nat*.

* geconserveerd