Alles wat je moet weten over cosmetica wetgeving en de cosmeticaverordening (2024)

Cosmetica wetgeving en de cosmeticaverordening 

In Nederland zijn er strikte regels voor de verkoop van cosmetica, gelukkig maar. Als je cosmetica wilt gaan verkopen of produceren is het belangrijk om je goed te verdiepen in de cosmetica wet- en regelgeving.

Hier staat alles in wat je moet weten, van wat voor stoffen er in mogen zitten tot hoe het etiket eruit moet zien.

Wat valt er volgens de wet onder cosmetica? 

In de wet wordt cosmetica gedefinieerd als:

“Alle stoffen of mengsels die bestemd zijn om in aanraking te worden gebracht met de delen van het menselijke lichaamsoppervlak (opperhuid, beharing, haar, nagels, lippen en uitwendige geslachtsorganen) of met de tanden en kiezen en de mondslijmvliezen, met het uitsluitende of hoofdzakelijke oogmerk deze te reinigen, te parfumeren, het uiterlijk ervan te wijzigen en/of voornoemde lichaamsdelen te beschermen of in goede staat te houden of lichaamsgeuren te corrigeren”

Het product moet dus: 

• Het lichaam aanraken (de buitenkant of de mondholte)
• Een cosmetische functie hebben

Zo zijn producten als shampoo en mascara wel cosmetica en producten als nep-nagels, alcohol-handgel en geurkaarsen niet.

Wat houdt de cosmeticaverordening in? 

Er is geen specifieke Nederlandse, Franse of Duitse wet. De Europese Commissie stelt de Europese Cosmeticaverordening op en deze is van toepassing in alle EU landen.

Dat alle producten aan de internationale cosmeticaverordening moeten voldoen maakt het makkelijker om producten in andere EU landen te verkopen.

In de de verordening staat onder andere dat er een veiligheidsrapport moet zijn. Het rapport moet aantonen dat alle ingrediënten met hun gebruikte concentraties veilig zijn en dat het gebruik van het product niet schadelijk is voor de gezondheid. 

Waar moet een cosmetica product aan voldoen?

Het allerbelangrijkste punt waar een cosmetisch product aan moet voldoen is dat het product, wanneer het op de juiste manier gebruikt wordt, veilig is voor de volksgezondheid. 

Dat klinkt best logisch en simpel, toch? Echter zitten daar veel regels en plichten aan verbonden. Zo moet elke cosmetisch product een Verantwoordelijk Persoon hebben. Dat is een persoon of bedrijf in de EU die de eindverantwoordelijkheid van het product op zich neemt en verplicht is te garanderen dat het product echt veilig is.

Zo moet de Verantwoordelijk Persoon ervoor zorgen dat er een veiligheidsbeoordeling wordt uitgevoerd, dat de etikettering klopt, dat gezondheidsklachten goed worden opgevolgd etc,. 

Wat moet er op een cosmetica verpakking staan?

Om er voor te zorgen dat de veiligheid van de consument gewaarborgd blijft, zijn er maar liefst 8 (!) verschillende elementen verplicht om op een verpakking te zetten: 

• Verantwoordelijk Persoon met naam en adres
• Inhoud van de verpakking
• Houdbaarheidsdatum
• Instructies voor gebruik en waarschuwingen
• Batchcode
• Functie van het product 
• Ingrediëntenlijst
• Claims

Welke vergunningen zijn van toepassing op cosmetica?

Iedereen kan cosmetica verkopen, daar heb je geen vergunning voor nodig. Het is wel verplicht dat elk cosmetisch product een soort vergunning krijgt. Dit heet een Product Informatie Dossier. In dit dossier staat alles over het product beschreven, inclusief een verplichte veiligheidsbeoordeling. 

Deze moeten gemaakt worden door veiligheidsbeoordelaars, specialisten die jarenlange training hebben gehad. Voordat een product op markt gebracht mag worden, moet het dossier met de veiligheidsbeoordeling gemaakt worden. Je kunt het een beetje vergelijken met een APK voor een auto.

Het veiligheidsdossier hoef je niet eerst aan te leveren aan de overheid voordat je je product mag verkopen, deze wordt gecontroleerd zodra het product op de markt is. Hierdoor hoef je niet te wachten te wachten op goedkeuring en mag het product direct de markt op zodra het dossier klaar is. 

Zijn er verboden ingrediënten die niet in cosmetica gebruikt mogen worden?

Ja, niet alle ingrediënten mogen gebruikt worden in cosmetica. Denk hierbij niet alleen aan giftige stoffen, maar ook aan medicijnen als ibuprofen. Dat mag ook niet zomaar toegevoegd worden aan cosmetica. 

Er zijn ook ingrediënten die niet compleet verboden zijn, maar wel aan andere specifieke regels moeten doen voordat ze gebruikt mogen worden.

Alle verboden en gereguleerde ingrediënten staan in de bijlage van de cosmetica wet: 

• Annex II: verboden stoffen 
• Annex III: stoffen die verboden zijn tenzij ze aan specifieke condities voldoen
• Annex IV: toegestane kleurstoffen
• Annex V: toegestane conserveermiddelen
• Annex VI: toegestane UV-filters 

Annex IV, V en VI zijn zogeheten positieve lijsten, wat betekent dat voor deze categorieën alleen de stoffen mogen worden gebruikt die op deze lijsten staan. Staat een kleurstof niet op Annex IV? Dan heb je met een verboden kleurstof te maken. 

Ook aan deze positieve lijsten kunnen extra regels verbonden zijn. Zo is bijvoorbeeld het conserveermiddel Phenoxyethanol toegestaan, want het staat op Annex V. Dit mag echter alleen als het maximaal 1% in een product gebruikt wordt.

Zit er meer dat 1% Phenoxyethanol in een product? Dan is de stof alsnog verboden, ook al staat deze op Annex V.

Een paar keer per jaar wordt er een wetswijziging doorgevoerd. De meeste wetswijzigingen hebben te maken met deze Annex lijsten. Stoffen kunnen strengere regels krijgen en op Annex II terecht komen doordat er nieuw wetenschappelijk bewijs is over de veiligheid van een stof.

Heel vervelend als dit ingrediënt nou net in jouw nieuwe product gebruikt wordt. Het is dus erg belangrijk dat de Verantwoordelijk persoon goed let op dit soort wetswijzigingen. 

Hoe houdt de NVWA toezicht op cosmetica wetgeving? 

In Nederland is de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, de NVWA, verantwoordelijk voor het controleren van cosmetica. Om te garanderen dat cosmetica veilig is, moeten bedrijven die cosmetica maken of verkopen voldoen aan de eigen in de verordening. Doen ze dat niet? Dan kunnen ze een boete krijgen.

De NVWA controleert ondere andere bedrijven en test producten. Bij een bedrijfscontrole kijken ze of elk product een Product Informatie Dossier met een goede veiligheidsbeoordeling heeft.

Bij hele erge afwijkingen waarbij de veiligheid van consumenten in gevaar komt, kan de NVWA de Verantwoordelijk Persoon verplichten om een publieke recall in te zetten om de producten van de markt te halen. Wanneer een nationale autoriteit zoals de NVWA een recall verplicht, dan wordt deze recall ook gepost in het RAPEX systeem. Hier kan je zelf een kijkje in nemen en zo zelfs per land bekijken welke producten onveilig zijn.

De overheid heeft dus zware middelen om ervoor te zorgen dat producten aan de wet voldoen. Het is dus belangrijk voor de Verantwoordelijk Persoon om ervoor te zorgen dat alle producten een up-to-date dossier hebben zodat dit soort problemen voorkomen kunnen worden.

Niet alleen om boetes en andere straffen te voorkomen, maar juist vooral om consumenten te beschermen.